Brontekst bekijken van Datering van het O.T.

{{Bijbel}}
{|align=justify valign=top border=1 cellspacing=0 cellpadding=4
|colspan=2|
|-
|colspan=2 align=justify| Hier volgt geen uitgebreide bespreking van de datering van het O.T. .<br>
Hier schematisch de meest voor de hand liggende data/periode.<br>
|-
|valign=top width=200px|Pentateuch<br>
(Genesis, Exodus, Levitus, Numeri, Deuteronomium)
|valign=top align=justify |In deze boeken vinden wij verschillende redacties.
* <u>[[Jahwist]]:</u> vermoedelijk: 850-800; plaats: vermoedelijk Juda<br>
* <u>[[Elohist]]:</u> plaats: het Noordrijk; tussen de dood van koning [[Salomo]] (972-932) en de ondergang van het noordrijk in 722 in de tijd van Jeroboam II (783-743)<br>
* <u>[[Deuteronomist]]:</u>
::a) eerste faze niet later dan eerste helft 8<sup>ste</sup> eeuw.
::b) zou na ondergang van noordrijk in Jeruzalem beland zijn: hier eerste bewerking (tijd van Hizkia (716-687): deze bewerking zou dan in de tempel gedeponeerd zijn)<br>
::c) in deze vorm zou het boek gevonden zijn door Hilkia onder Jozia (640-609: vinding 622): godsdienstege hervorminge,<br>
::d) verdere bewerking begonnen ten tijde van Josia<br>
* <u>[[Priestercodex]]:</u><br>
::in elk geval het jongste van alle bronnen. Cultusorde is jonger dan in D.<br>
::deutero-[[Jesaja]], Haggai, Zacharia, Maleachi kennen wel D niet P => in 5<sup>de</sup> eeuw of rond de ballingschap; plaats: Babylonische diaspora. (gemeente van Jeruzalem)
|-
|valign=top|Jozua en Rechters 1,1-25
|valign=top align=justify|heleboel bronnen erin: J, E, N, G1 en G2 (= Grunderzählung?). Dit boek hoorde aanvankelijk bij de Pentateuch... de band hiermee is verdwenen vermoedelijk in de tijd van de P-bewerking in de tijd van Esra's hervormingen (ca -400).
|-
|valign=top|Rechters
|valign=top align=justify|ontstaan: aan het begin, vermoedelijk zelfstandige heldenliederen en het Deborahlied, vervolgens verhalencycli. Deze werden in de tijd van [[David]] (1010-970) en [[Salomo]] (972-932) op heel Israël toegepast. Misschien in twee fases: een pre-deuteronomisch helden- of redderboek als een losse verzameling die dan door D bewerkt wordt en zo een vaste vorm en innerlijke samenhang krijgen. In de tijd na de [[Babylonische ballingschap]] is het enkel een aanhangsel. Hoofdstukken 19-21 zouden in de -5<sup>de</sup> eeuw toegevoegd zijn.
|-
|valign=top|1 en 2 Samuel
|align=justify|4 “Grunderzählungen:” verhaal rond de ark, [[Saul]]s troonsbestijging en val, [[David]]s uitverkiezing, de [[Natan-profetie]] en [[David]]s troonsbestijging. Deze hebben aparte stijlen en lijken afgesloten gehelen. Hieraan verhalen uit tijd van [[David]] en [[Salomo]] toegevoegd... minder duidelijk Deuteronomistisch bewerkt, later nog kleine veranderingen
|-
|valign=top|1 en 2 Koningen
|ook vele tradities erin: vele opvattingen... ca midden -6<sup>de</sup> eeuw
|-
|valign=top|Chronistische geschiedwerk: 1 en 2 Kronieken, Esra en Nehemia
|align=justify|deze boeken zijn een litteraire eenheid: (nb. Kronieken kwamen later in kanon daarom staan zij vaak na Esra-Nehemia terwijl zij er eigenlijk voor horen te staan.)<br>
tijd: kent hele Priestercodex en werking van [[Esra]] (ca -398) en [[Nehemia]] (-445-432)==>op zijn vroegst 2<sup>de</sup> helft -4<sup>de</sup> eeuw... ca -300 in Jeruzalem.
|-
|valign=top|Ruth
|verschillende lagen erin: eind -5<sup>de</sup> begin -4<sup>de</sup> eeuw
|-
|valign=top|Esther
|ergens tussen -300 en -50: vermoedelijk eerste helft -2<sup>de</sup> eeuw.
|-
|valign=top|Psalmen
|ontstaanstijd van de verschillende psalmen is zeer verschillende na -10<sup>de</sup> eeuw tot -5<sup>de</sup> ?? eeuw
|-
|valign=top|Klaagliederen
|valign=top|na verovering van Jeruzalem (597) door ooggetuige gedicht vóor de terugkeer in 538
|-
|valign=top|Hooglied
|valign=top|vanwege het Aramees in de taal: -5<sup>de</sup> - 4<sup>de</sup> eeuw.
|-
|valign=top|Spreuken
|valign=top|A,B,C,D,E,F,G -verzamelingen met verschillende data bv. E uit tijd van Hizkia ... jongste: (1-9) niet voor eind -4<sup>de</sup> eeuw.
|-
|valign=top|[[Job]]
| ca-5<sup>de</sup> - 4<sup>de</sup> eeuw (enkel toevoegingen eventueel ten laatste uit -3<sup>de</sup> eeuw).
|-
|valign=top|Prediker
|valign=top|2de helft -3<sup>de</sup> eeuw
|-
|valign=top|[[Jesaja]]
|valign=top align=justify|oudere teksten: eindredactie: 5<sup>de</sup> ten laatste 4<sup>de</sup> eeuw
Tekst drie delen:<br>
A. Jesaja I (1-39): Optreden van Jesaja 746-705?<br>
B. Deutero-Jesaja (40-55): een andere profeet tijdens de ballingschap (ca597/587-538: verm. ca 550)
C. Trito-Jesaja (56-66): 14 zelfstandige spreuken: ontstaan midden -6<sup>de</sup> eeuw - -3<sup>de</sup> eeuw.
|-
|valign=top|[[Jeremia]]
|valign=top|(werking ca -609-585?) uit die tijd
|-
|valign=top|[[Ezechiël]]
|valign=top|(werking: -593/2-583??)
|-
|valign=top|[[Hosea]]
|valign=top|(-755/750-725)
|-
|valign=top|Joël
|(1ste helft -4<sup>de</sup> eeuw)
|-
|valign=top|Amos
| -(-786-782) - -(753-746)
|-
|valign=top| Obadja
|align=justify|opvattingen: van de -9<sup>de</sup> tot midden -4<sup>de</sup> eeuw. Profeet vermoedelijk rond 587 opgetreden. in elk geval latere toevoegingen 
|-
|valign=top|Jona (geen echte profeet)
|valign=top|tijd: Sir. 49,10 en Tob. verondersteld =>-4<sup>de</sup> eeuw (ev. -5<sup>de</sup>)
|-
|valign=top|Micha
|valign=top|verschillende spreuken in tijd van Nehemia? -5<sup>de</sup> eeuw?
|-
|valign=top|Nahum
|663-612) later 
|-
|valign=top|Habakuk
|valign=top|(626-612)
|-
|valign=top|Zefanja
|valign=top|(ca 630)
|-
|valign=top|Haggai
|valign=top|bewerking van spreuken van hem, rond -520 zijn optreden.
|-
|valign=top|Zacharia
|valign=top|
*A. (I-8) (-520-515) jongere tijdgenoot van Haggai<br>
*B. (9-14): 9-11 = deutero-Zacharia: einde -4<sup>de</sup> eeuw; of -3<sup>de</sup> eeuw als verzameling van uitspraken van verschillende profeten<br>
*C. 12-14= trito-Zacharia
|-
|valign=top|Maleachi
|valign=top|(na -465)
|-
|valign=top|Daniël
|valign=top align=jusitfy|ca-175-164 onderzoek, vergelijk met andere gegevens, dieper uitwerken: nb. [[deuterocanoniek|deutero-canonieke]] volgende: Het is iets vóór de dood van [[Antiochus Epifanes]] ontstaan vermoedelijk tussen 167-164.<br><br>
|-
|colspan=2 align=center|'''<big>[[deuterocanoniek|Deutero-canonieke]] boeken</big>'''<br><br>
|-
|valign=top|1 [[Maccabeeën]]
|align=justify valign=top|in het Hebreeuws rond -100, reeds Griekse vertaling vóór -63. Er is nog sympathie voor de Romeinen; na -143 (13,30) heeft slechts zin als de auteur jaren na deze datum schreef (oprichting van het monument te Modin) en 16,23v doet vermoeden dat [[Johannes Hyrcanus]] reeds dood is (-135-104) ca -100!
|-
|valign=top|2 [[Maccabeeën]]
|rond -124
|-
|valign=top|Tobit
|align=justify valign=top|ca -200, vóór de opstand van de [[Maccabeeën]]. Er bestaan drie Griekse versies van. Men heeft in [[Qumran]] Aramese en Hebreeuwse fragmenten gevonden die de semitische oorsprong bevestigen. Het verhaal is fictie.
|-
|valign=top|Wijsheid
|valign=top|-2<sup>de</sup> eeuw<br>
|-
|valign=top|Judith
|valign=top|eind -2<sup>de</sup> begin -1<sup>ste</sup> eeuw; of midden -2<sup>de</sup> eeuw. Het verhaal is fictie.
|-
|valign=top|Jezus Sirach (Ecclesiasticus)
|align=justify valign=top|tussen 190 en 175. Volgens de inleiding ging zijn kleinzoon later in 132 naar Egypte, waar het verhaal bewerkt werd en in het Grieks vertaald. De naam Ecclesiasticus komt van Sint [[Cyprianus]].
|-
|valign=top|Baruch
|align=justify valign=top|eerste deel in het Hebreeuws: -1<sup>ste</sup> eeuw. Het 2<sup>de</sup> deel midden -1<sup>ste</sup> eeuw? delen van Daniël en Ester. Geheel tussen -150-60.
|}
|}
[[Category: Bijbel]]
[[Category: In opbouw]]