Kerkvaders, Polycarpus van Smyrna

1 Literatuur. Martelaren van de oude Kerk. Vertaald door Dr. J. N. Bremmer en Dr. J. Den Boeft, Kok, Kampen, 1988. H. Polycarpus van Smyrna 2 De persoon van Polycarpus van Smyrna. Over het leven van bisschop Polycarpus van Smyrna zijn wij geïnformeerd door de brieven van Ignatius van Antiochië (+ca 110) en door Ireneüs van Lyon (+202) die over hem schreef rond 190 (A.H. III,3,4). ["Brief aan Florinus" in Eusebius, H.E. V,20,4-8.24,16v]. Ireneüs schrijft dat Polycarpus een leerling van de apostelen en met name van Johannes geweest is. Volgens Tertullianus (ca 200) zou Polycarpus zelfs door Johannes tot bisschop van Smyrna zijn aangesteld. Volgens Ireneüs echter "door alle apostelen". Polycarpus was de gezant van Klein-Azië die in Rome met paus Anacletus (154/5-166) overlegde over de datum van het paasfeest in het conflict met de zogenaamde quartodecimanen. Deze onderhandelingen brachten geen doorbraak te weeg, maar ook geen breuk. Tijdens zijn verblijf te Rome wist hij veel Valentinianen en Marcionieten tot bekering te brengen. Polycarpus schreef een brief aan de Christenen van Filippi, die bewaard gebleven is. P.N. Harrison, Polycarp's two Epistles to the Philippians, Cambridge, 1936.</ref> in heeft aangetoond dat het oorspronkelijk waarschijnlijk twee brieven geweest zijn: 1. de hoofdstukken 1-12 geschreven na 115 en 2. hoofdstuk 13-14 ca 112: nog tijdens de reis van Ignatius geschreven. Het is een feit dat Polycarpus een groot gezag genoot in Klein-Azië en de wijde omtrek. Eusebius weet van het bestaan van allerlei brieven die Polycarpus schreef om de verschillende gemeenten in hun geloof te bevestigen en om een aantal personen te vermanen. Uit de martelaarsacte weten wij dat Polycarpus 86 jaar Christen was. Hij stierf de marteldood, vermoedelijk op 22 februari 156. 3 Inleiding op de martelaarsakte. De martelaarsakte van Polycarpus is een brief van de gemeente van Smyrna aan de zustergemeente te Philomelium (Pisidië), die om gedetailleerde inlichtingen over de recente vervolgingen had gevraagd. Het is de oudste bewaarde tekst over het lijden en dood van Christelijke martelaren, na de Schrift. De tekst is waarschijnlijk echt De brief werd geschreven door een zekere Evaristus (c. 20). De feiten worden niet enkel verhaald, maar tegelijktijd geïnterpreteerd, zoals in (6,2) waar het verhaal even onderbroken wordt om het lot van Polycarpus met dat van Jezus te vergelijken; soortgelijke onderbrekingen van de loop van het verhaal komen ook voor in 7,1; 9;1; 12;3; 13,2 en 15. Het onderkennen van deze parentheses is een belangrijk hulpmiddel tot het begrijpen van de tekst, die in het verleden vaak nogal willekeurig is bewerkt. Het probleem van de precieze tekst van dit martyrium werd bovendien nog verzwaard doordat de kerkhistoricus Eusebius in zijn Historia Ecclesiastica een versie van het martyrium heeft, die op een aantal plaatsen een andere lezing biedt dan de rechtstreekse overlevering. Het is de grote verdienste van B. Dehandschutter, Martyrium Polycarpi, die in een literair-kritische studie (Leuven 1979) definitief het primaat van de rechtstreekse overlevering heeft aangetoond en bovendien heeft laten zien dat men in het verleden ten onrechte allerlei interpolaties in de tekst veronderstelde. Helaas is het nog steeds onzeker wanneer het martyrium precies is geschreven. Het enige zekere gegeven voor de datering is de vermelding van de Asiarch Philippus in c.12, omdat c.21 hoogst waarschijnlijk een latere toevoeging is. Philippus bekleedde zijn ambt in 149/150, maar in dat jaar viel 23 februari (vgl. c. 21) niet op een zaterdag. Het lijkt daarom het verstandigst het probleem open te laten en een datum rond 150 aan te nemen. 4 Voetnoten